Juf Kiet

Het is Internationale Dag van de Vluchteling. Ik zou me doodschamen als ik er één was en dit vandaag moest vieren. Op Radio 1 werd vanmorgen een Syrische jongeman geïnterviewd. Na een dik jaar in Nederland spreekt hij al heel aardig de taal. Daar krijgt hij complimenten voor. Hij doet ontzettend zijn best om Nederlander te worden. Het klinkt zelfs door in de manier waarop hij onze vaste zinnetjes nabootst tijdens het tweegesprek:
“Echt? Joh…”
“Wa-dan? Nee, géén idee…”

Het raakt me diep dat ontwortelde mensen zo proberen zich onze taal en cultuur eigen te maken. Ergens te landen. Een plek te vinden. Waar zijn ze geland. In een klein, moerassig paradijsje aan zee. Met groene weiden en aangeharkte tuintjes. Volvette koeien en keurige snelwegen. Op elke hoek een bushalte en een brievenbus. Steden met aparte fietspaden in roestbruin. In het Noorden en Zuidwesten een zeehondencrèche. Wegbezuinigde inburgeringstrajecten. Taalprojecten gerund door welwillende vrijwilligers.
Wil je weten hoe kinderen van vluchtelingen zich voelen, kijk dan de documentaire ‘De kinderen van juf Kiet’ terug.
Deze juf zet de nieuwkomers in haar klasje aan het werk en helpt ze met hun dagelijkse gedoetje. Ze legt ruzies bij, of verwoordt lastige gevoelens voor een meisje dat de eerste dag niet zonder kleerscheuren doorkomt. Dat is Leanne, een guitig meisje met prachtige flaporen. Ze doet de dingen graag op haar manier. Maar ze wordt de hele dag belaagd door een ander meisje dat haar continu omhelst, neerdrukt, commandeert, stuurt. Leanne ergert zich dood en de juf voelt het perfect aan.
In datzelfde klasje zit Jorj, een jongen die zijn stress maskeert met clownesk gedrag. Een typische adhd-knul. Lichtelijk irritant. De juf probeert hem op allerlei manieren meer concentratie bij te brengen. Meer rust. Juf Kiet, ik kijk ademloos naar je. Wat ben je rechtvaardig, geduldig, ferm, pittig, eindeloos invoelend en lief.
Jorj blijkt verschrikkelijke dingen te hebben meegemaakt in Syrië. Daardoor slaapt hij slecht en hij bekrast zijn armen. Hij wil niet meedoen met zaalvoetbal, want hij wil zijn schoenen niet uit. Maar Juf Kiet krijgt hem zover.
Tijdens een les creatief spel mogen de kinderen een voor een naar een grote spiegel lopen en een denkbeeldige sprookjesfiguur begroeten. Ze huppelen of schrijden met een roos in de hand naar hun spiegelbeeld. Het kleine meisje Leanne kijkt blij en maakt een rondedans voor zichzelf. Jorj wil eigenlijk niet. Met elke stap naar de spiegel brokkelt zijn clowns-masker af. Wanneer hij bijna oog in oog met zichzelf staat, kijkt hij diep bedroefd weg. Zijn lichaam wordt kleiner. Zijn ogen dwalen af, met een blik die bijna walging verraadt.
Juf Kiet komt te hulp. Ze blijft bij Jorj, en vraagt of hij naar zichzelf wil kijken. Nee, hij is verdrietig. Juf Kiet zegt: verdriet is niet erg, Jorj, laat het er maar zijn. Ze slaat haar arm om hem heen en wandelt rustig met hem terug naar de kinderrij.
Wat een adembenemende documentaire. Wat een kunst om les te geven aan kinderen uit dit soort oorlogsgebieden. Kinderen die dag in dag uit bombardementen hebben gehoord. Misschien zijn ze op een wiebelende rubberboot de zee overgestoken. Leanne, Jorj, Branche en al die anderen.
En hier op school leren ze maan, roos, vis, pen.
Ze leren Nederlandse liedjes. In de maneschijn, in de maneschijn…
Ze oefenen een musical.
Wat valt er te vieren?
Misschien niet veel.
Misschien juist wel.
Ze zitten bij de goede juf. In een land dat best een paradijsje is.