onze claim op geluk

Nieuw mediabegrip: het vluchtelingenprobleem. Syrië. Een kapotgeschoten land, en de leider zit nog op zijn troon. Het land loopt leeg, miljoenen inwoners vluchten. Waarom reageert onze regering, en de Europese Unie, zo stroperig en glad. Pikant hoe de treinen naar Duitsland rijden, in omgekeerde richting tegen de geschiedenis in, met vluchtelingen die Duitsland, Duitsland scanderen. Welkom in Duitsland. Bizarre wending in de tijd.
Op tv haasten BN’ers zich met goede intenties en acties. Langzaam komen we in beweging.
Al die tegengeluiden ook; Nederland was immers vol, we waren tegen nog meer buitenlanders. Vluchtelingen worden gelukzoekers genoemd – alsof alleen wij die claim op geluk mogen dragen (en waar de halve wereld voor moet wijken, of worden leeggeroofd).
Mijn schaamte: hoe durf ik terugkerend te schrijven over mijn financiële traject – weer een eufemisme, taal is zo creatief – terwijl op Lesbos, waar ik ooit zonnebaadde op een fijn strandje, nu dagelijks duizend bootvluchtelingen landen, afhankelijk van toevallige helpers. Drama’s.
En ik zit hier maar te pulken aan het Nederlandse armoedeprobleem: hoe gaan we om met schulden en schuldsanering, hoe behoud je je waardigheid in zo’n situatie, waar iedereen over oordeelt, al was het met een oogopslag.
Op de vlucht voor oorlogsgeweld, zoek je dan geluk of veiligheid? En is veiligheid juist niet een basisvoorwaarde voor geluk? Als je hier moet gaan overleven op een uitkerinkje, ben je dan profiteur? Profiteren wij al niet eeuwenlang van goedkope toeristische gastvrijheid, of van delfstoffen voor high tech smartphones.
En zijn wij, met alle welvaart, überhaupt gelukkig. Vorige week betoogde psychiater Damiaan Denys in Zomergasten dat geluk geen behandeldoel is voor patiënten, maar: het kunnen hanteren van onze pijn. Want leven brengt onherroepelijk lijden, zo ongeveer concludeerde hij. Ja, en iedereen leeft in zijn eigen scenario. Gewild of onbedoeld.
Het mijne is dat ik – zolang ik me herinner, al zo’n 40 jaar – notities krabbel van persoonlijke observaties: hoe zijn wij, als mensen. Daardoor beweeg ik me vaak solitair. Ik leef ongehecht, buiten een warm nest. Dat bedoel ik met scenario, en het mijne is wellicht eenzaam, maar veel luxueuzer dan het scenario van een Syrische of Afrikaanse vluchteling. Uit een bootje klauteren, letterlijk aanspoelen, en proberen opnieuw te wortelen… ik geef het je te doen. Hopelijk bestaat daarvoor een nieuwe gebruiksaanwijzing naar geluk. Af te halen tussen 9 en 5, bij loket 31.